کلیه ها اندام هایی به اندازه یک مشت به شکل لوبیا هستند. آنها در پشت و در قسمت میانی بدن شما، در ناحیه ای به نام پهلو قرار دارند. کلیه ها زیر قسمت پایین قفسه سینه شما در سمت راست و چپ ستون فقرات شما واقع شده اند.
وظیفه اصلی کلیه ها فیلتر کردن مواد زائد از خون شما و تولید ادرار برای خارج کردن این مواد زائد همراه با مایعات اضافی از بدن شما است.
وقتی کلیه شما درد می‌گیرد، معمولاً این موضوع به این معنی است که مشکلی در این قسمت وجود دارد. تعیین اینکه آیا درد شما از کلیه شما ناشی می‌شود یا از جای دیگری، بسیار مهم است چون با تشخیص درست درمان هم در زمان مناسب انجام شده و کمترین آزار و عوارض را برای شما به همراه خواهد داشت.
ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و سایر اندام‌ها در اطراف کلیه شما وجود دارند، بنابراین گاهی اوقات تشخیص اینکه آیا کلیه شما یا چیز دیگری باعث درد شما شده است، دشوار است. نوع و محل درد و هر علامت دیگری می‌تواند به کلیه شما به عنوان منبع درد اشاره کند.
علائم درد کلیه
درد کلیه معمولاً مانند یک درد مبهم دائمی در عمق پهلوی راست یا چپ یا هر دو پهلو احساس می‌شود که اغلب زمانی بدتر می‌شود که شخصی به آرامی به آن ناحیه ضربه بزند.
اکثر بیماری ها معمولاً فقط یک کلیه را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بنابراین معمولاً فقط در یک طرف کمر خود احساس درد می‌کنید. اما طبیعتا اگر هر دو کلیه تحت تأثیر قرار بگیرند، درد در هر دو طرف ایجاد شده و حس خواهد شد.
علائمی که ممکن است همراه با درد کلیه دیده شوند عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- تب و لرز
- تکرر ادرار
- تهوع و استفراغ
- دردی که به کشاله ران سرایت می‌کند
- احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- عفونت اخیر دستگاه ادراری (UTI)
دلیل درد کلیه
درد کلیه نشانه این است که چیزی روی یک یا هر دو کلیه شما تأثیر می‌گذارد. کلیه شما ممکن است به دلایل زیر آسیب ببیند:
۱. سنگ کلیه
سنگ کلیه ممکن است در یک یا هر دو کلیه ایجاد شود و معمولاً تا زمانی که وارد لوله ای که کلیه و مثانه شما را به هم وصل می‌کند نشود، دردی را احساس نکنید. ممکن است سنگ کوچکی را بدون آنکه متوجه شوید رد کنید.
با این حال وقتی درد سنگ کلیه شروع شود به احتمال زیاد بسیار شدید و آزار دهنده است. همچنین ممکن است حالت تهوع یا استفراغ را هم با آن تجربه کنید.
۲. پیلونفریت (عفونت کلیه)
پیلونفریت عفونتی است که می‌تواند در یک یا هر دو کلیه ایجاد شود. علت آن عفونت ادراری است که گسترش یافته است. پیلونفریت می‌تواند منجر به تب، حالت تهوع، احساس سوزش هنگام ادرار و درد و حساسیت شود.
۳. خونریزی
خونریزی در هر یک یا هر دو کلیه می‌تواند دلایل مختلفی از جمله آسیب، عفونت و بیماری های خاص داشته باشد. احتمالاً خون در ادرار همراه با درد در شکم یا کمر همراه خواهد بود.
۴. ترومبوز ورید کلیه
در ترومبوز ورید کلیوی، یک لخته خون در یکی یا هر دو ورید کلیوی متصل به کلیه شما وجود دارد. اگر لخته به آهستگی ایجاد شود، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. با لخته شدن ناگهانی، ممکن است درد شدید در پهلو و درد در اطراف دنده ها احساس شود.
۵. هیدرونفروز
انسدادی به نام هیدرونفروز می‌تواند باعث شود ادرار شما یکی از کلیه های شما را با آب پر کرده و آن را متورم کند. هیدرونفروز معمولا فقط یک کلیه را درگیر می‌کند، اما در برخی موارد م‌تواند هر دو را تحت تاثیر خود قرار دهد. ممکن است درد مبهمی را همراه با حملات گاه به گاه به همراه درد شدید احساس کنید. علائم آن همچنین ممکن است شامل حالت تهوع و ادرار دردناک باشد.
۶. توده یا سرطان
شما می‌توانید یک توده خوش خیم و غیرسرطانی یا سرطان کلیه در یک یا هر دو کلیه تان داشته باشید. این موضوع ممکن است باعث احساس خستگی، تورم در ناحیه کلیه و تجربه درد مداوم در ناحیه کمر یا پهلو شود.
۷. کیست
کیسه مایع ممکن است در هر یک یا هر دو کلیه ایجاد شود. کیست‌های کلیه معمولاً علائمی ندارند، اما گاهی اوقات کیست‌ها بزرگتر می‌شوند و به اندام‌های شما فشار می‌آورند و در نتیجه باعث درد شکم می‌شوند. همچنین اگر کیست پاره شود، ممکن است درد شدیدی را در پهلو احساس کنید.
۸. بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD)
در این بیماری ارثی، بسیاری از کیست ها در هر دو کلیه رشد می‌کنند و می‌توانند به آنها آسیب برسانند. با پیشرفت PKD و رشد کیست ها، گاهی اوقات ممکن است در بازه های زمانی مختلف، درد شدیدی در پشت و پهلوهایتان داشته باشید. همچنین ممکن است سنگ کلیه، فشار خون بالا و خون در ادرار هم مشاهده شود.
۹. آنوریسم شریان کلیوی
در این وضعیت نادر، یک بخش کوچک و ضعیف از دیواره شریان در یک یا هر دو کلیه شما وجود دارد. به طور معمول، هیچ علامتی وجود ندارد. اگر آنوریسم پاره شود، ممکن است در ناحیه پهلو احساس درد کنید.
۱۰. بیماری آترومبولیک کلیه
اگر پلاک از یک شریان بزرگتر جدا شود، می‌تواند شریان های کوچک هر یک از کلیه ها را مسدود کند. در این مورد ممکن است درد شکم همراه با علائم دیگری مانند اسهال و تب را تجربه کنید.
درمان درد کلیه
بسته به شرایطی که باعث درد کلیه شما شده است، ممکن است بتوانید آن را با داروهای خانگی، داروها یا جراحی درمان کنید. همچنین خوب است بدانید که شرایطی مانند سنگ کلیه و کیست گاهی اوقات خود به خود برطرف می‌شوند.
درمانهای خانگی
نوشیدن آب زیاد یکی از درمان های اصلی سنگ کلیه کوچک است.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان شرایط مختلف تجویز کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آنتی بیوتیک برای پیلونفریت یا سایر عفونت های کلیه
- داروهای ضد انعقاد، یا داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون، برای شرایطی مانند ترومبوز سیاهرگ کلیوی
- داروهای هدفمند سرطان مانند سانیتینیب (Sutent) و سورافنیب (Nexavar) برای توقف رشد تومور
- داروهای فشار خون برای کمک به PKD
- داروهای کلسترول برای کمک به بیماری آترومبولیک کلیه
عمل جراحي
در برخی موارد، جراحی ممکن است برای درمان بیماری کلیه شما ضروری باشد. به عنوان مثال، آنوریسم شریان کلیوی که در در آن قسمت ضعیف دیواره شریان در حال گسترش یا پارگی است ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
با کمک یک میکروسکوپ نازک و روشن، جراح می‌تواند یک برش کوچک ایجاد کند و کیست های کلیه را خارج کند. در یورتروسکوپی، یک تلسکوپ نازک از مثانه عبور می‌کند و وارد کلیه می‌شود. جراح می‌تواند از این روش برای برداشتن سنگ های بزرگتر کلیه استفاده کند.
اگر کلیه به طور قابل توجهی آسیب دیده باشد، مانند هیدرونفروز یا سرطان، ممکن است نیاز به برداشتن کامل داشته باشد. برای اکثر افراد، یک کلیه به تنهایی کافی است و مشکل حادی را به همراه نخواهد داشت.
جراح همچنین ممکن است تنها بخشی از کلیه دارای تومور را بردارد یا از کرایوتراپی برای منجمد کردن و از بین بردن تومور به تنهایی استفاده کند.
پیشگیری از درد کلیه
ممکن است بتوانید از داروهای خانگی برای جلوگیری از برخی شرایطی که باعث درد کلیه می‌شوند استفاده کنید. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های مثانه که می‌توانند منجر به عفونت کلیه شوند، بهتر است این اقدامات را انجام دهید:
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- (توجه داشته باشید که اگر نارسایی کلیه دارید، ممکن است لازم باشد مقدار آب مصرفی خود را محدود کنید.)
- به محض احساس نیاز، ادرار کنید
- بعد از رابطه جنسی ادرار کنید
- شما همچنین می توانید با انجام این اقدامات خطر ابتلا به سرطان کلیه را کاهش دهید:
- از سیگار کشیدن خودداری کنید یا آن را ترک کنید
- به طور منظم ورزش کنید
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید
- وزنتان را متعادل نگه دارید
سوالات متداول درباره درد کلیه
در زیر چند سوالی وجود دارد که اغلب افراد در مورد درد کلیه دارند.
چگونه بفهمم که درد ما درد کلیه است؟
تشخیص درد کلیه و کمردرد دشوار است. به طور کلی، کمردرد مربوط به عضلات شما است، در قسمت پایین کمر شما رخ می‌دهد و باعث درد مداوم می‌شود.
اگر درد کلیه باشد، احتمالاً در نزدیکی دنده‌های شما بیشتر حس می‌شود، ممکن است درد شدید را احساس کنید و احتمالاً تب داشته باشید. درد همچنین ممکن است در یک طرف قوی تر باشد.
اگر کلیه هایم درد گرفت چه کنم؟
اگر فکر می‌کنید که درد کلیه را تجربه می‌کنید، مهم است که حتما به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درد کلیه تقریبا همیشه نشانه این است که چیزی بر کلیه شما تأثیر می‌گذارد. اگر درد کلیه دارید، در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید تا علت درد شما مشخص شود.
اگر شرایطی که باعث درد کلیه شما شده است، به موقع و به طور مناسب درمان نشود، ممکن است نارسایی کلیه را تجربه کنید، که باعث از کار افتادن کلیه های شما خواهد شد.
اگر درد شما شدید است و به طور ناگهانی شروع شده است، فوراً به پزشک مراجعه کنید. این مورد اغلب به دلیل یک مشکل جدی مانند ترومبوز ورید کلیوی یا خونریزی در کلیه ایجاد می‌شود که نیاز به درمان اورژانسی دارد.