نارسایی مزمن کلیه یک بیماری جدی است که در همه گروه های سنی و کودکان دیده می شود. مطالعات نشان داده است که از هر میلیون کودک، 3 کودک نارسایی مزمن کلیه دارند. کلیه ها وظایف زیادی را برای سلامت بدن ما انجام می دهند. کلیه های ما به عنوان فیلتر عمل می کنند و مواد مضری را که در خون ما جمع می شود پاک می کنند و آنها را از بدن ما خارج می کنند. علاوه بر این، تعادل آب و نمک بدن ما را تامین می کنند، فشار خون را تنظیم می کنند، به خون سازی کمک می کنند و حتی با تنظیم رشد استخوان، استخوان های ما را قوی و قوی تر می کنند. کلیه های ما همچنین مسئول حفظ تعادل کلسیم و فسفر در بدن ما هستند. وضعیتی که در آن کلیه‌های ما نمی توانند این وظایف را انجام دهند، «نارسایی کلیوی» نامیده می شود و باعث می شود بسیاری از سیستم‌های عضو دیگر با کلیه‌های ما کار نکنند.
علل نارسایی مزمن کلیه در کودکان چیست؟
رویدادهای زیادی وجود دارد که می تواند در عملکرد کلیه ها اختلال ایجاد کند. مهم ترین آنها نقص های مادرزادی است. شایع ترین وضعیت در این میان «ریفلاکس تاولی» است. در رفلاکس تاولی، ادرار از مثانه به کلیه ها برمی گردد. این عارضه که با عفونت های مکرر مجاری ادراری همراه است، در درازمدت باعث ایجاد زخم در کلیه ها و از کار افتادن کلیه می شود. سایر نقایص مادرزادی شامل رشد ناکافی کلیه ها یا مثانه در حالی که هنوز در رحم مادر هستند و انسداد در کانال های کلیه یا مجاری ادراری است. علاوه بر این، برخی از بیماری های ارثی که می تواند از مادر یا پدر به فرزندان منتقل شود نیز یکی از دلایل مهم نارسایی است. نمونه هایی از این موارد بیماری کلیه پلی کیستیک یا سندرم آلپورت است. نفریت نیز یکی از علل مهم نارسایی کلیه است. انواع مختلفی از بیماری کلیوی به نام “نفریت” وجود دارد که برخی از آنها می توانند منجر به نارسایی کلیه شوند. علاوه بر این، برخی از بیماری های سیستمیک مانند لوپوس یا دیابت نیز می توانند باعث نارسایی کلیه شوند. این بیماری ها ارتباط مستقیمی با کلیه ها ندارند، بلکه بیماری هایی هستند که می توانند به قسمت های مختلف بدن و کلیه ها آسیب بزنند.
علائم نارسایی مزمن کلیه در کودکان چیست؟
نارسایی مزمن کلیه یک بیماری فوق‌العاده موذیانه است و ممکن است علائمی به خصوص در مراحل اولیه نداشته باشد. اول از همه، خستگی در بیماران شروع می شود و در این مرحله اغلب بیماری نادیده گرفته می شود. در مراحل پیشرفته تر فشار خون، تورم پلک‌ها و پاها، درد در استخوان‌ها به ویژه در پاها، انحنای پاها و کاهش مقدار ادرار دیده می شود. هنگامی که بیماری بسیار پیشرفته تر است، بیماران ممکن است تشنج کنند، به کما بروند، مشکلات ریوی و نارسایی قلبی پیدا کنند و حتی به طور ناگهانی بمیرند.
آیا نارسایی مزمن کلیه بر رشد کودک تأثیر می گذارد؟
کلیه اندامی است که وقتی از کار می افتد تمام تعادل بدن ما زیر و رو می شود. عملکرد تقریباً همه اندام های ما، نه فقط کلیه ها، مختل می شود. به خصوص از آنجایی که کودکان در سنین رشد خود هستند، به شدت از نارسایی کلیه رنج می برند. مراحل رشد و رشد جنسی آنها عقب افتاده، ظرفیت یادگیری آنها کاهش می یابد. کودکان نمی توانند وزن اضافه کنند یا رژیم غذایی متعادلی داشته باشند زیرا رژیم غذایی خاصی دارند و اشتهایشان کم شده است. علاوه بر این، افسردگی اغلب با نارسایی کلیه همراه است.
روش های درمان نارسایی مزمن کلیه در کودکان چیست؟ آیا درمان با دارو امکان پذیر است؟
کارهای زیادی وجود دارد که پزشکان می توانند برای درمان بیماری کلیوی انجام دهند.
اینها:
- درمان حمایتی با دارو
- تغذیه صحیح و منظم
- درمان برای حفظ رشد و نمو
- دیالیز
- پیوند است.
متاسفانه هنوز درمان نارسایی مزمن کلیه با دارو امکان پذیر نیست. داروها را فقط می توان برای حمایت از عملکرد کلیه و انجام بخشی از عملکردهایی که نمی تواند انجام دهد استفاده کرد.
کودک مبتلا به نارسایی مزمن کلیه چگونه باید تغذیه شود؟
توجه به تغذیه در کودک مبتلا به نارسایی مزمن کلیه بسیار مهم است. از یک طرف باید مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل کودک را در مقادیر مناسب به کودک بدهید. از طرف دیگر، از آنجایی که کلیه های او کار نمی کنند، او نمی تواند مواد مضری را که در بدن تجمع می یابد حذف کند، بنابراین باید رژیم غذایی او را محدود کنید. در نهایت مثل یک شمشیر دولبه است. باید تعادل را خیلی خوب تنظیم کرد. بیماران باید در طول درمان دیالیز به آنچه می خورند توجه کنند. برخی از غذاها باید به ویژه محدود شوند. اینها:
مایعات خوراکی، غذاهای شور، غذاهای حاوی فسفر و پتاسیم بالا.
دیالیز چه نوع کاربردی است، آیا می توان آن را برای کودکان اعمال کرد؟
روش درمان قطعی کودکان مبتلا به نارسایی مزمن کلیه، پیوند عضو است و لازم است در فواصل زمانی مشخص، دستگاه مخصوصی به نام دیالیز را تا یافتن اندام مناسب وارد کرد. این دستگاه به عنوان کلیه مصنوعی عمل می کند و برای پاکسازی خون عمل می کند. البته برای کودکان هم قابل اجراست. دو روش مختلف دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی. پزشک تصمیم می گیرد که کدام نوع دیالیز برای کودک مناسب است.
دو شکل دیالیز صفاقی وجود دارد: CAPD (دیالیز صفاقی سرپایی مداوم) و APD (دیالیز صفاقی خودکار). هر دو روش در مرکز ما با موفقیت اعمال می شود.
همودیالیز فرآیند پاکسازی خون (کلیه مصنوعی) از طریق دستگاهی خارج از بدن و بازگرداندن آن به بدن است. بسته به وضعیت سلامتی بیمار باید 2 تا 3 بار در هفته استفاده شود. هر جلسه تقریباً 5-4 ساعت طول می کشد. برای انجام همودیالیز به یک عمل جراحی جزئی نیاز است. این عمل برای تسریع و تسهیل فرآیند همودیالیز انجام شده بر روی بیمار اعمال می شود و با ترکیب عروق انجام می شود. همودیالیز مواد زائد را به سرعت و با موفقیت از بدن خارج می کند. اما قطعاً باید توسط پرستاران و پزشکان متخصص انجام شود. به خصوص در مورد کودکان، حساسیت و تخصص جدی تری در این زمینه لازم است.