زمانی‌که مقدار زیادی مواد معدنی در ادرار شما وجود داشته باشد، سنگ‌های کلیه که قطعات سخت و سنگریزه مانندی هستند در یک یا هردو کلیه ایجاد می‌شوند. سنگ‌های کلیه از نظر اندازه و شکل متفاوت هستند، به‌طوری‌که بعضی از آن‌ها به کوچکی یک دانه شن و برخی دیگر به بزرگی یک نخود هستند. از همین رو تصمیم داریم در این مقاله درباره‌ی انواع سنگ کلیه صحبت کنیم تا شما را با آن‌ها و خصوصیاتی که دارند آشنا کنیم.
سنگ کلیه چیست؟
همان‌طورکه می‌دانید ادرار هرکس حاوی نمک‌های محلول مختلف و مواد معدنی متفاوت است، حال اگر میزان این مواد معدنی و نمک‌ها بیش‌ازحد باشد، می‌تواند به ایجاد سنگ در مجاری ادراری و کلیه‌ها منجر شود. سنگ کلیه انواع مختلفی دارد، به‌طوری‌که بعضی از آن‌ها در کلیه می‌مانند و مشکلی را به‌وجود نمی‌آورند و برخی دیگر از سنگ‌ها به سمت مثانه حرکت می‌کنند و از طریق ادرار دفع می‌شوند. البته حالت دیگری نیز وجود دارد و آن این است که سنگ در مجرای ادراری گیر می‌کند و باعث انسداد مجرا می‌شود که این حالت با درد شدید همراه خواهد بود.
انواع مختلف سنگ کلیه
تابه‌اینجا متوجه شدیم که سنگ‌های کلیه انواع مختلفی دارند و می‌توان آن‌ها را براساس ترکیبات شیمیایی آن‌ها طبقه‌بندی کرد. دقت داشته باشید که عوامل ارثی، سبک زندگی و رژیم غذایی شما تا حد زیادی بر ترکیبات شیمیایی سنگ‌های کلیه تاثیر دارند و شناسایی نوع سنگ کلیه کمک می‌کند که شما روش‌های درمانی بهتری را انتخاب کنید و هرچه سریعتر به بهبودی برسید. از همین رو لازم است بدانید انواع سنگ کلیه به چهار دسته تقسیم می‌شوند که این چهار دسته عبارتند از:
-
سنگ‌های کلسیمی
رایج‌ترین نوع از سنگ‌های کلیه را می‌توان سنگ‌های کلسیمی درنظر گرفت، به‌طوری‌که سنگ کلیه 80 درصد افراد از این نوع سنگ است و معمولا در سنین میان‌سالی دیده می‌شود. این سنگ زمانی ایجاد می‌شود که ادرار حاوی غلظت بالایی از کلسیم باشد. حال شاید برای شما سوال پیش آید که چه زمان میزان کلسیم افزایش پیدا می‌کند که در پاسخ به این سوال باید گفت بیماری چون پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به افزایش کلسیم و در نتیجه ایجاد سنگ کلیه کلسیمی شود.
این سنگ‌ها از اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم هستند که نوع اگزالاتی آن شایع‌تر است. باید متذکر شد که اگزالات نوعی ماده است که در بسیاری از غذاها وجود دارد. مواد غذایی حاوی اگزالات عبارتند از شکلات، آجیل، میوه‌ها، ویتامین دی و سبزیجات؛ بنابراین اگر فردی در رژیم غذایی خود از این مواد بیش‌ازحد استفاده کند، ممکن است دچار سنگ کلیه شود. البته میزان دفع کلسیم از ادرار نیز موضوع تاثیرگذاری به شمار می‌آید و می‌تواند از ایجاد این سنگ جلوگیری کند یا باعث ایجاد سنگ کلیه شود.
-
سنگ‌های اسید اوریکی
از دیگر انواع سنگ کلیه می‌توان به سنگ‌های اسید اوریکی اشاره کرد که طبق آمار تنها 5 درصد از سنگ‌های کلیه را به خود اختصاص داده‌اند. حال شاید برای شما سوال پیش آید که در چه شرایطی سنگ‌های اسید اوریکی ایجاد می‌شوند که باید گفت عارضه‌هایی مانند نقرس، دیابت، اسهال مزمن و برنامه غذایی که در آن پروتئین حیوانی بیش‌ازحد وجود دارد، باعث ایجاد این نوع از سنگ کلیه می‌شوند.
حال اگر اوریک اسید که به شکل بلوری در ادرار وجود دارد به‌خوبی در ادرار که حالت اسیدی دارد حل نشود، سنگ اوریک اسیدی ایجاد خواهد شد. باید به این موضوع نیز اشاره کرد که افراد چاق بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
-
سنگ‌های استروویتی
سومین نوع از انواع سنگ کلیه، سنگ استروویتی است که با نام‌های دیگری چون سنگ عفونت و سنگ خاویاری نیز شناخته می‌شود و 10 درصد از سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهد. سنگ استروویتی معمولا با عفونت ادراری همراه است و باعث تغییر محیط ادرار نیز می‌شود که نتیجه‌ی چنین تغییری رشد سریعتر سنگ خواهد بود. این سنگ‌ها ممکن است بسیار بزرگ شوند و اگر درمانی برای آن‌ها صورت نگیرد، منجر به عفونت مزمن شوند و کلیه را از بین ببرند.
-
سنگ‌های سیستئینی
در راستای معرفی انواع سنگ کلیه باید به سنگ‌های سیستئینی که آخرین و نادرترین نوع سنگ نیز هستند اشاره کرد. این سنگ‌ها که از ماده‌ای شیمیایی به‌نام سیستئین ساخته می‌شوند، تنها یک درصد از سنگ‌های کلیه را تشکیل می‌دهند و ناشی از یک اختلال ژنتیکی به نام سیستئینوریا هستند. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که بازجذب سیستئین از کلیه با مشکل مواجه شود. در نتیجه مقدار این ماده شیمیایی در ادرار افزایش پیدا می‌کند و باعث شکل‌گیری این نوع از سنگ کلیه می‌شود. این سنگ رشد سریعی دارد و اگر به‌موقع درمان نشود می‌تواند نارسایی کلیه را به همراه داشته باشد.
علائم هریک از انواع سنگ کلیه چیست؟
تابه‌اینجا با انواع سنگ کلیه آشنا شدیم؛ حال سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید، این است که سنگ کلیه چه علائمی دارد که در پاسخ به این سوال باید گفت سنگ کلیه در اکثر مواقع بدون هیچ علامت خاصی ایجاد می‌شود و معمولا فرد از ساخته شدن آن مطلع نخواهد شد.
حال اگر سنگ کلیه از طریق مجرای ادراری به سمت مثانه حرکت کند، می‌تواند در مجرای ادرار گیر کند. از طرفی زمانی‌که سنگ باعث انسداد جریان ادرار از کلیه شود، ورم کلیه را به همراه دارد که معمولا این شرایط با درد بسیار زیادی همراه است. علائم دیگری نیز وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- درد به‌صورت ناگهانی شروع می‌شود و به‌شکل گرفتگی در ناحیه کمر و پشت است.
- احساس مداوم به ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
- ادرار به همراه خون
- احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن
- برای آقایان گاهی‌اوقات در ناحیه نوک آلت تناسلی احساس درد ایجاد می‌شود.
جمع‌بندی
همان‌طورکه مطالعه کردید انواع سنگ کلیه متفاوت است و هرکدام به یک علت ایجاد می‌شوند. بنابراین اگر شما با علائم این عارضه روبرو شدید، سریعا به یک پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم صورت گیرد و نوع سنگ شما شناسایی شود.