پیوند کلیه یکی از روش های درمانی بیماری های کلیوی حاد است. عمل جراحی پیوند کلیه به جهت عوارضی احتمالی آن عمل حساسی است. به همین علت مراقبت بعد از پیوند کلیه می تواند به اندازه خود عمل مهم باشد.
با مراقبت اصولی تا حدی از عوارض آن جلوگیری می شود به همین دلیل بسیار حیاتی است. البته بعد از انجام جراحی پیوند کلیه تا پایدار شدن شرایط سلامتی شما تیم درمانی به مراقبت اصولی از شما ادامه می دهند پس نیازی به نگرانی نیست. اما یادگیری مراقبت بعد از عمل پس از رفتن به خانه از واجبات است.
برای مراقبت هرچه بهتر بعد از عمل اول باید با عوارض احتمالی پس از جراحی آشنا شوید.
عارضه پس زدن
مهم ترین و شایع ترین عارضه پس از جراحی پیوند کلیه، پس زدن است. پس زدن به این دلیل بروز می دهد که بدن عضو جدید را به عنوانی خطر و حمله می بیندو برای محافظت کردن از خود شروع به پس زدن آن می کند.
پس زدن دو نوع دارد که باید در مورد آنها احتیاط کنید:
- پس زدن حاد: این نوع از پس زدن در مدت کوتاهی رخ می دهد. تا بازه یک ساله بعد از عمل جراحی، بدن ممکن است کلیه را پس بزند. پس زدن حاد معمولاً با موفقیت درمان می شود و نیازی به نگرانی نیست.
- پس زدن مزمن: این نوع پس زدن در طول زمان اتفاق می افتد. متأسفانه دلیل آن هنوز کامل درک نشده است و درمان پس زدن مزمن معمولاً موفقیت آمیز نیست.
برای درمان عارضه پس زدن باید چه اقدامی انجام بدهیم؟
به دلیل اینکه این عارضه بسیار شایع است، خود پزشک بعد از درمان برای شما داروهای ضد پس زدن تجویز می کند. عملکرد این داروها به طور کلی سرکوب کردن سیستم ایمنی بدن است. این داروها با کاهش پاسخ بدن شما به عضو جدید از پس زدن آن جلوگیری می کنند و مانع دفع شدن کلیه توسط بدن می شوند.
استفاده مرتب از این داروها بسیار مهم است. چراکه علائم پس زدن کلیه در مراحل اولیه به سختی قابل تشخیص هستند. پس حتی اگر هیچ علائمی ندارید و فکر می کنید که همه چیز به خوبی پیش رفته است به هیچ عنوان مصرف این دارو را قطع نکنید؛ چراکه پس از قطع مصرف آن ممکن است بدن شروع به پس زدن کلیه جدید بکند. نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید، عارضه پس زدن عموماً برگشت پذیر نیست.
چگونه داروهای ضد پس زدن را مصرف کنیم؟
مصرف سر موقع و مرتب این داروها اهمیت زیادی دارد، پس از نکات زیر برای مصرف درست داروها استفاده کنید:
- برای اینکه فراموش نکنید داروهای خود را مصرف کنید می توانید از آلارم های دیجیتالی استفاده کنید.
- یکی دیگر از مواردی که به مصرف هر چه مؤثر تر دارو کمک می کند این است که کارایی و فواید دارو را بدانید، پس در مورد داروها تحقیق کنید.
- قبل از تغییر دادن دوز داروهای خود حتماً با پزشک مشورت کنید و دستورالعمل کتبی دارو را به خوبی بخوانید.
- اگر نگرانی و دل مشغولی درباره داروها دارید، با مراجعه به مراکز درمانی آنها را با پزشک خود در میان بگذارید.
- اگر به پزشک دیگری مراجعه کردید و هر دارویی برای شما تجویز کرد، قبل از مصرف آن با پزشک خود و تیم پیوند کلیه تان مصرف کنید تا از تداخل دارویی جلوگیری کنید.
- به هیچ عنوان سرخود مصر داروهای ضد پس زدن را قطع نکنید، حتی اگر نشانه ای از پس زدن نداشته باشید، پس از قطع کردن دارو ممکن است، پس زدن کلیه خودش را نشان دهد.
به دستورات پزشک خود و تیم پیوند درباره مصرف داروها به دقت عمل کنید.
عارضه عفونت
یکی دیگر از عوارض احتمالی پس از پیوند کلیه عفونت کردن است که برای مراقبت بعد از پیوند کلیه باید با آن آشنا باشید. استفاده کردن از داروهای ضد پس زدن منجر می شود که سیستم ایمنی بدن شما بسیار ضعیف شود. به همین دلیل عفونت های ویروسی مانند آنفولانزا و ذات الریه می توانند به خطری بزرگ برای شما تبدیل شوند.
چگونه از عفونت جلوگیری کنیم؟
بهترین راه این است که عفونت را به سرعت و درستی تشخیص دهید و به درمان به موقع آن اقدام فرمائید. قرار داشتن در معرض بیماری هایی مانند آنفولانزا و ذات الریه می تواند شما را به شدت بیمار کند، پس احتیاط به خرج دهید. حتماً واکسن هایی که توسط تیم پیوند به شما توصیه شده را دریافت کنید. بهداشت شخصی و شستن مکرر دست ها و ضد عفونی کردن آنها باید به برنامه اضافه شود.
برای جلوگیری از عفونت موارد زیر را رعایت کنید:
- دست های خود را به طور مرتب بشویید و از ژل های ضدعفونی کننده استفاده کنید.
- در برابر حیوانات خانگی خود و دیگران بهداشت را رعایت کنید و حدالامکان از تماس اجتناب کنید.
- به شدت از قرار گرفتن در معرض افرادی که بیماری های مسری دارند، پرهیز کنید.
- در مورد تماس با کودکانی که اخیراً واکسن زدند، به خصوص واکسن های حاوی ویروس زنده، بسیار محتاط باشید و از آن هادوری کنید.
- همچنین توجه داشته باشید که هیچ کدام از افراد خانواده و نزدیک شما نباید واکسن آنفولانزا بینی را دریافت کنند.
با رعایت نکات بالا تا حد ممکن از ابتلا به عفونت ها جلوگیری کنید.
عارضه دیابت
دیابت یکی دیگر از عارضه ها جراحی است که برای مراقبت بعد از پیوند کلیه باید به آن توجه داشته باشید. به خصوص اضافه وزن و سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت می تواند شانس دچار شدن به این بیماری را افزایش دهد. بیماری دیابت می تواند صدمه جدی به قلب و عروق آن وارد کند و به همین منظور باید فوراً به درمان آن اقدام فرمائید.
درمان دیابت
پس از تشخیص دیابت نکاتی است که برای بهبود سلامتی خود باید رعایت کنید:
- رعایت رژیم غذایی توصیه شده توسط متخصص که کربوهیدرات آن محدود باشد.
- برنامه ورزشی مرتب با توصیه پزشک
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
با رعایت نکات بالا از پیشروی بیماری جلوگیری کنید.
عارضه بیماری قلبی
پس از عمل پیوند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی افزایش پیدا می کند. بیماری های قلبی می توانند دلایل زیادی داشته باشند، اعم از مبتلا بودن به بیماری دیابت، استعمال دخانیات اعم از سیگار و قلیان، دیالیز کردن برای سال های متوالی، اضافه وزن داشتن، فشار خون بالا و کلسترول بالا.
چگونه می توان احتمال ابتلا به بیماری قلبی را کاهش داد؟
برای کاهش دادن شانس مبتلا شدن به بیماری های قلبی چندین کار مهم است که باید انجام دهید:
- به طور مرتب فشار خون خود را کنترل کنید.
- مدیریت کردن چربی خون و کلسترول را فراموش نکنید.
- استعمال دخانیات را حذف کنید.
- توسط برنامه پیشنهادی پزشک ورزش و فعالیت کنید.
- رژیم پیشنهادی توسط پزشک و متخصص تغذیه را رعایت کنید.
- در صورت ابتلا به دیابت حتماً آن را تحت کنترل داشته باشید.
در صورت ابتلا به بیماری های قلبی حتماً نکات بالا را در خصوص بهبودی هر چه بیشتر سلامتی خود رعایت کنید.
عارضه فشار خون بالا
حین مراقبت بعد از پیوند کلیه باید به فشار خون بالا هم توجه کنید. حتی اگر از قبل سابقه فشار خون بالا نداشتید، پس از عمل ممکن است به آن دچار شوید.
چگونه فشار خون خود را کنترل کنم؟
برای کنترل کردن فشار خون بالا می توانید از راهنمایی های زیر استفاده کنید:
- کنترل کردن اضافه وزن توسط ورزش و فعالیت کردن
- رعایت رژیم غذایی مناسب که در آن مصرف نمک محدود شده است.
- استفاده از داروهای مخصوص فشار خون بالا تجویز شده توسط پزشک.
حتماً به رعایت نکات بالا برای کم کردن عارضه فشار خون بالا توجه داشته باشید.
حرف آخر
پیوند کلیه آغاز جدیدی برای بیماران کلیوی است. با رعایت کردن مراقبت بعد از پیوند کلیه خطرهای احتمالی بعد از جراحی را به حداقل ممکن برسانید. از شانس داشتن زندگی دوباره تان به خوبی استفاده کنید و زندگی شادی را پیش بگیرید.
source: https://www.kidney.org/atoz/content/immunosuppression