پیوند کلیه

پیوند کلیه یک عمل جراحی برای قرار دادن کلیه سالم از فرد اهداکننده زنده یا فوت شده در بدن فردی است که کلیه های او دیگر به درستی کار نمی کند.

کلیه ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که در هر طرف ستون فقرات و درست در زیر قفسه سینه قرار دارند. هر کدام از کلیه ها به اندازه یک مشت هستند. وظیفه اصلی آنها فیلتر کردن و حذف مواد زائد، مواد معدنی و مایعات از خون با تولید ادرار است.

افراد مبتلا به نارسایی کلیه نیز می توانند این پیوند را انجام دهند. در حین عمل جراحی پیوند، یک کلیه سالم از اهداکننده در بدن شما قرار می گیرد. کلیه جدید اهدایی کارهایی را انجام می دهد که دو کلیه شما قبلاً انجام می دادند.

نکات پیوند کلیه

کلیه اهدایی می تواند از شخصی که نمی شناسید و اخیراً فوت کرده است (اهدا کننده فوت شده) یا از یک فرد زنده مانند اقوام، همسر یا دوستان باشد. به دلیل کمبود کلیه، بیماران در لیست انتظار برای دریافت کلیه ممکن است سال ها منتظر بمانند.

بعد از این جراحی شما باید هر روز دارو مصرف کنید و مطمئن شوید سیستم ایمنی بدن شما پیوند خارجی جدید را رد نمی کند. همچنین باید به طور مرتب به مراکز درمانی مراجعه کنید.

کارکرد کلیه پیوندی، نسبت به دیالیز بهتر است. با این حال این جراحی برای همه مناسب نیست. ممکن است پزشک به شما بگوید که برای جراحی پیوند از سلامت کافی برخوردار نیستید.

مراحل پیوند کلیه

این جراحی نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بسته به شرایط شما، مراقبت های بهداشتی ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی برای پیوند دادن کلیه باید موارد زیر را در نظر بگیرید که شامل آماده سازی برای دریافت کلیه و مراحل بعدی می شود.

آماده سازی اولیه برای جراحی

آمادگی برای انجام این جراحی مهم شامل موارد زیر می شود:

• در شروع جراحی یک خط وریدی (IV) در بازو یا دست شما ایجاد می شود. ممکن است کاتترهای بیشتری در گردن و مچ شما قرار داده شود که وضعیت قلب و فشار خون شما کنترل شود و نمونه خون نیز گرفته می شود. همچنین محل های دیگر کاتترها عبارتند از زیر ناحیه ترقوه و رگ های خونی کشاله ران.
• اگر موهای زیادی در محل جراحی وجود داشته باشد، ممکن است تراشیده شود.
• یک کاتتر ادراری داخل مثانه شما قرار می گیرد.
• جراحی پیوند کلیه زمانی انجام می شود که شما با بیهوشی عمومی در خواب هستید. لوله ای از طریق دهان شما وارد ریه های شما می شود. لوله به یک دستگاه تنفس متصل خواهد شد که در طول عمل نفس بکشید.
• متخصص بیهوشی ضربان قلب، فشار خون، تنفس و میزان اکسیژن خون را در حین عمل برسی می کند.
• پوست محل جراحی با محلول ضد عفونی کننده تمیز می شود.

مراحل جراحی

سایر مراحل جراحی کلیه شامل مواردی است که در ادامه مطرح می شود:

• جراح یک برش نسبتا بزرگ را در قسمت پایین شکم از یک طرف ایجاد می کند.
• کلیه اهداکننده در شکم قرار می گیرد. کلیه اهداکننده چپ در سمت راست شما کاشته می شود و کلیه اهدا کننده راست در سمت چپ شما کاشته می شود. این اجازه می دهد تا به مجرای ادرار برای اتصال به مثانه دسترسی داشته باشید.
• شریان کلیوی و ورید کلیه اهداکننده به شریان و ورید ایلیاک خارجی دوخته می شود.
• پس از اتصال شریان وریدی، جریان خون در این عروق از نظر خونریزی در خطوط بخیه بررسی می شود.
• حالب اهداکننده (لوله ای که ادرار را از کلیه تخلیه می کند) به مثانه شما متصل می شود.
• محل برش با بخیه یا منگنه جراحی بسته خواهد شد.
• برای کاهش تورم در پیوند کلیه ممکن است یک درن در محل برش قرار داده شود.
• پانسمان استریل اعمال می شود.

آمادگی برای پیوند کلیه

برای دریافت کلیه از اهداکننده فوت شده، باید در لیست انتظار پیوند اعضای بدن قرار بگیرید. قبل از اینکه در لیست پیوند قرار بگیرید، باید آزمایشات متعددی انجام شود.

یک تیم پیوند فرایند ارزیابی کلیه را انجام می دهد. این تیم شامل یک جراح پیوند، یک نفرولوژیست پیوند، یک یا چند پرستار پیوند، یک مددکار اجتماعی و یک روانپزشک یا روانشناس است. سایر اعضای تیم ممکن است شامل یک متخصص تغذیه یا یک متخصص بیهوشی باشند.

ارزیابی اولیه بیمار برای جراحی شامل موارد زیر است

ارزیابی سلامت روان مربوط به گیرنده عضو با توجه به مسائلی مانند استرس، مسائل مالی و حمایت خانواده یا افراد مهم دیگر انجام می شود. این مسائل می تواند نتیجه پیوند را تحت تأثیر قرار دهد.

آزمایش خون  برای انجام این جراحی برای یافتن یک اهداکننده خوب و بررسی اولویت شما را در لیست اهداکنندگان انجام می شود.

ممکن است آزمایشات تشخیصی برای بررسی کلیه ها و همچنین وضعیت کلی سلامت شما انجام شود. این آزمایشات ممکن است شامل اشعه ایکس، سونوگرافی و بیوپسی کلیه باشد. زنان ممکن است آزمایش پاپسمیر و ماموگرافی نیز انجام دهند.

وقتی در لیست پیوند کلیه قرار گرفتید، هنگامی که یک عضو اهدا کننده در دسترس قرار می گیرد، به شما اطلاع داده می شود و به شما گفته می شود که بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.

اگر قرار است از یکی از اعضای خانواده کلیه دریافت کنید، پیوند ممکن است در زمان برنامه ریزی شده انجام شود. اهداکننده باید دارای گروه خونی سازگار بوده و از سلامت کامل برخوردار باشد. همچنین یک بررسی سلامت روان انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که اهداکننده با این تصمیم راحت است.

این مراحل قبل از پیوند انجام می شود

تیم پیوند، فرایندب جراحی را برای شما توضیح می دهد و می توانید سوالات خود را بپرسید.

از شما خواسته می شود که فرم رضایت نامه ای را که اجازه انجام عمل را می دهد امضا کنید.

اگر قبلا دیالیز انجام می دادید، قبل از عمل دیالیز می شوید.

برای پیوند دادن کلیه از فرد زنده برنامه ریزی خاصی صورت می گیرد. باید 8 ساعت قبل از عمل و به طور کلی بعد از نیمه شب ناشتا باشید. در مورد پیوند از فرد فوت شده، باید به محض اطلاع از در دسترس بودن کلیه ناشتا شوید.

ممکن است قبل از این عمل  جراحی از آرامبخش استفاده کنید که به آرامش شما کمک کند.

بر اساس وضعیت پزشکی شما، تیم پیوند ممکن است آمادگی خاصی را درخواست کند.

خطرات پیوند کلیه چیست؟

مانند هر عمل جراحی، این عمل نیز ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد. برخی از عوارض پیوند کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خون ریزی
• عفونت
• انسداد رگ های خونی در کلیه جدید
• نشت ادرار یا انسداد ادرار در حالب
• عملکرد نامطلوب کلیه جدید در روزهای اولیه بعد از پیوند
• احتمال رد شدن کلیه جدید.

پس زدن عضو جدید، واکنش طبیعی بدن به یک جسم یا بافت خارجی است. هنگامی که یک کلیه جدید به بدن گیرنده پیوند زده می شود، سیستم ایمنی بدن واکنش نشان می دهد و به اندام جدید حمله می کند. برای زنده ماندن اندام پیوند شده، باید داروهایی مصرف شود تا سیستم ایمنی بدن را فریب دهد که پیوند را بپذیرد و به عنوان یک جسم خارجی به آن حمله نکند.

• داروهایی که برای جلوگیری یا درمان پس زدن پیوند کلیه استفاده می شوند، عوارض جانبی دارند.

همه افراد کاندید مناسب پیوند کلیه نیستند. ممکن است واجد شرایط نباشید اگر موارد زیر را دارید:

• عفونت مکرر که قابل درمان نیسست.
• سرطانی که از محل اصلی خود به جاهای دیگر بدن گسترش یافته است.
• مشکلات جدی قلبی یا سایر مشکلات سلامتی که انجام عمل جراحی را خطرناک می کند.
• شرایط جدی غیر از بیماری کلیوی که پس از پیوند بهبود نمی یابد.
• عدم رعایت برنامه درمانی.

بسته به وضعیت پزشکی خاص شما ممکن است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. مطمئن شوید که قبل از عمل هرگونه نگرانی را با تیم پیوند خود در میان بگذارید.

کلام اخر

پیوند کلیه عمل سختی است و اهدا کننده و گیرنده باید واجد شرایط مختلفی باشند. این افراد باید آزمایشات متعددی را قبل و بعد عمل انجام دهند تا پیوندی موفقیت آمیز داشته باشند.

Source: www.mayoclinic.org, www.healthline.com