تمام موادی که وارد بدن ما می شوند نیاز به تصفیه دارند. کلیه ها این وظیفه را به عهده گرفته اند. سلامتی و عملکرد کلیه ها روی دیگر اعضای بدن تاثیر گذار خواهد بود. از این رو شناخت بیماری های شایع کلیوی حائز اهمیت است. ما قصد داریم تمام آنچه درباره بیماری گلومرولونفریت نیاز است که بدانید را در اختیارتان قرار دهیم.
بیماری گلومرولونفریت چیست؟
گلومرول ها درکلیه به وسیله مویرگ ها مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد اضافی را توسط ادرار از بدن خارج می کنند. اشکال در عملکرد گلومرول ها باعث نارسایی کلیه ها می شود. به التهاب گلومرول در اصطلاح پزشکی بیماری GNمی گویند.
به این بیماری نفریت نیز اطلاق می شود. بیماری لویسس نامی بود که در گذشته برای شناخت این بیماری استفاده می شد. اگر نفریت به یکباره و ناگهانی ایجاد شود به آن نوع حاد و در غیر این صورت نوع مزمن گفته می شود.
دلایل ابتلا به گلومرولونفریت
بیماری نفریت به دلایل متعددی ایجاد می شود. با توجه به مزمن یا حاد بودن نفریت دلایل ابتلا به این بیماری نیز متفاوت هستند.
نفریت حاد
بیماری نفریت حاد ممکن است براثر عفونت گلو یا آبسه دندان اتفاق بیافتد. همچنین بیماری نقص ایمنی مانند HIV و انواع هپاتیت یکی از دلایل ایجاد این نوع از نفریت هستند. استفاده بیش از اندازه از بعضی داروها مثل ایبوپروفن و ناپروکسین نیز از عواملی هستند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. چند بیماری زمینه ای که ممکن است احتمال ابتلا به نفریت را افزایش دهند به شرح زیر هستند:
- گلودرد
- لوپوس
- سندروم پاستور
- آمیلوئیدوز
- گرانولوماتوز
- پلی آرتریت ندوزا
این بیماری تنها مختص به گروه سنی خاصی نیست. ممکن است در کودکان نیز ایجاد شود. نفریت حاد در کودکان در اکثر موارد به علت عفونت های گلو اتفاق می افتد.
نفریت مزمن
ممکن است سال های زیادی با وجود ابتلا به نفریت مزمن از آن بی اطلاع باشید؛ چراکه این نوع نفریت بی علائم یا کم علامت است.
دلیل قطعی برای بروز این بیماری مطرح نیست. بیماری های ژنتیکی، سابقه سرطان، بیماری های نقص ایمنی، قرارگرفتن در معرض بعضی محلول های هیدروکربنی و همچنین سابقه ابتلا به نوع حاد گلومرولونفریت از دلایل احتمالی ابتلا به این بیماری است.
اگر نوع حاد و مزمن نفریت به موقع تحت درمان قرار نگیرند، باعث نارسایی کلیه ها می شوند.
علائم ابتلا
همانطور که علل ابتلا به نفریت حاد و مزمن متفاوت است علائم ابتلا نیز تفاوت هایی دارد .علائم نفریت بسته به شدت بیماری بیشتر یا کمتر بروز خواهد کرد.
نفریت حاد
علائم اولیه ابتلا به نفریت حاد به شرح زیر است:
- پف صورت
- کاهش ادرار
- خون در ادرار: وجود خون در ادرار باعث تیره و کدر شدن رنگ آن می شود.
- آب آوردن ریه: سرفه کردن یکی از راه های تشخیص آب آوردن ریه است.
- فشار خون بالا
نفریت مزمن
همانطور که قبلا هم اشاره شد نفریت مزمن ممکن است بی علامت باشد یا علائم مشابه GNحاد را از خود نشان دهد. بعضی از علائم آن عبارت است از:
دفع خون یا پروتئین در ادرار : میزان آن ممکن است به اندازه ای کم باشد که فقط در آزمایش مشخص شود.
- فشار خون بالا
- تورم در مچ پا و صورت
- تکرر ادرار
- ادرار شبانه
- درد شکم
- خونریزی از بینی (خون دماغ شدن مکرر)
- کف کردن ادرار (proteinuria): نشانه دفع پروتئین است.
نارسایی کلیه
ممکن است گلومرولونفریت به قدری پیشرفت کرده باشد که به نارسایی کلیه منجر شود. در چنین وضعیتی علائمی که در ذیل به آن ها اشاره می کنیم، ایجاد خواهد شد.
- خستگی
- بی اشتهایی
- تهوع و استفراغ
- بیخوابی
- پوست خشک و خارش پوست
- گرفتگی عضلات در شب
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر کدام از علائم خطر که در بالا به آن ها اشاره کردیم در اولین فرصت به یک نفرولوژیست ماهر مراجعه کنید که با انجام آزمایش های ضروری از سلامت خود مطمئن شوید. با توجه به اهمیت کلیه ها انتخاب دکتر مجرب در حوضه نفرولوژی دارای اهمیت بالایی است.
راه های تشخیص نفریت توسط پزشک
اولین مرحله در تشخیص، آزمایش ادرار است. خون و پروتئین موجود در ادرار از نشانه های مهم بیماری هستند. آزمایش خون، آزمایش آنتی بادی دو آزمایش مکمل برای آزمایش ادرار هستند. در بعضی موارد پزشک با سوزن مخصوص اقدام به نمونه برداری می کند. انجام سی تی اسکن و سونوگرافی کلیه نیز از راه هایی است که پزشک معالج برای تشخیص بیماری تجویز خواهد کرد.
روش های درمان نفریت
با توجه به نوع نفریت و شدت آن روش های مختلفی برای درمان وجود دارد. برای درمان کنترل فشار خون یکی از گزینه های اصلی پزشک خواهد بود. پزشک با صلاح دید خود بعضی داروها مثل کپتوپریل، لیزینوپریل، لوزارتان، ایربسارتان و … را تجویز خواهد کرد. توجه داشته باشید که داروهای نامبرده شده برای مثال هستند و تشخیص میزان دوز مصرفی و نوع دارو بر عهده پزشک متخصص است.
روش دیگر درمان پلاسمفرز است. در پلاسمافرز، پلاسمای خون (بخش مایع خون/ خون اب) را جدا کرده و با پلاسمای اهدایی جایگزین می کنند.
در درمان نفریت مزمن تغذیه صحیح با پروتئین، کاهش نمک و پتاسیم بسیار ضروری است. مصرف آب کافی و در بعضی برخی موارد مکمل کلسیم توسط پزشک نیز توصیه خواهد شد. بهتر است برای درمان و تغذیه مناسب با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت پیشرفت بیماری یکی از راه های درمان استفاده از دیالیز است. در این مرحله به علت ناتوانی کلیه ها از تصفیه خون ناچار به استفاده از دستگاه دیالیز خواهید بود. همچنین در مراحل پیشرفته تر پیوند کلیه تنها راه درمان است.از مصرف دارو بدون تجویز پزشک خودداری فرمایید.
عوارض ثانویه نفریت
بیماری گلومرولونفریت از علل ابتلا به سایر بیماری ها است. این بیماری ها عبارتند از:
- نارسایی حاد کلیه
- بیماری مزمن کلیوی
- عدم تعادل الکترولیت ها به دلیل وجود مقادیر بالای سدیم یا پتاسیم
- عفونت های مزمن دستگاه ادراری
- نارسایی احتقانی قلب
- اِدم ریوی
- فشار خون بالا
- افزایش خطر عفونت
- راه های پیشگیری از نفریت
برای پیشگیر از ابتلا به این بیماری چند راه پیشنهاد می شود که عبارت اند از:
- کنترل وزن
- کنترل (محدود کردن) نمک مصرفی
- کنترل پروتئین مصرفی
- کنترل پتاسیم در رژیم غذایی
- ترک سیگار
سخن پایانی
کلیه ها فیلتر بدن شما هستند. طبق گفته انستیتوی ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، کلیه ها روزانه صد و بیست تا صد و پنجاه لیتر خون را تصفیه می کنند و حداکثر دو چهارم مواد زائد و آب اضافی را از طریق ادرار از بدن خارج می کنند.
سلامت این عضو حیاتی بدن درگرو توجه و مراقب های شماست. در این مقاله سعی کردیم که اطلاعات مختصری برای آشنایی با بیماری گلومرولونفریت به شما ارائه کنیم.