کلیه برای بدن انسان عضوی بسیار مهم و کاربردی است که وظیفه مهمی در بدن داشته و ضامن سلامتی ماست. بنابراین باید تلاشمان را بکنیم تا از این عضو بخوبی مراقبت کرده و از بوجود آمدن مشکل برای این عضو جلوگیری کنیم. هرچند اکثر با رعایت نکردن نکات مهم سلامتی و رویه زندگی نادرست باعث از بین رفتن یا تخریب عملکرد این عضو خواهیم شد. اگر شما کلیه خود را از دست دادید پس به قطع سلامتی شما در خطر است و بدون یک کلیه ممکن است به زندگی عادی برنگردید. پس باید به فکر جایگزین کردن آن باشید که سلامت از دست رفته خود را باز گردانید. یکی از راه های درمان عمل پیوند کلیه است که شرایط و مراقبت های خاص خود را نیاز دارد.
پیوند کلیه چیست؟
پیوند کلیه به طور عامیانه عمل جراحی است برای قرار دادن کلیه سالم از فرد اهداکننده به شخصی که نارسایی کلیه دارد و گیرنده محسوب می شود. این عمل پیوند را از یک شخص زنده که میتواند خویشاوند یا غیر خویشاوند باشد و همچنین از یک فرد مرده گرفته و به شخصی که به نارسایی کلیه دچار است پیوند میزنند.
این پیوند میتواند بیماری های مزمن کلیه و بیماری کلیوی مرحله نهایی را درمان کند و به شما زندگی راحت تری را هدیه دهد. از دیگر راه های درمان نارسایی کلیه، دیالیز است، اما با عمل پیوند میتوانید شرایط بهتری برای سلامت خود به وجود آورید.
نارسایی کلیه عاملی خطرناک
وظیفه ی اصلی کلیه ها تصفیه و حذف مواد زائد در بدن است، حال تصور کنید این عضو در بدن شما به درستی کار نکند. چه اتفاقی ممکن است پیش بیاید؟ آیا میتوان کلیه را جایگزین کرد؟ برای دانستن جواب این سوال ها در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
نارسایی و هرگونه کم کاری از ناحیه کلیه ها میتواند برای بدن مشکلات بسیار به وجود آورد. زمانی که کلیه ها توانایی فیلترینگ مواد زائد بدن و دفع آنها از طریق ادرار را از دست بدهند، سطح مایع و مواد زائد که باید خارج می شدند به بدن برگشته و زیاد می شوند. بنابراین، فشار خون شما به مرور بالا رفته و در نهایت کلیه شما را دچار نارسایی می کند.
برای بهتر کردن شرایط سلامتی خودتان باید به سلامتی خود اهمیت داده، ایمنی بدن خود را بالا ببرید و مراقب عضوهای حیاتی بدنتان باشید. افرادی که مجبور به عمل پیوند کلیه می شوند، کسانی هستند که یا خودشان یا عوامل دیگر در زندگی، سلامتی آنها را به خطر انداخته و کلیه خود را از دست داده اند یا دیگر به درستی کار نمی کند.
شرایط پیوند کلیه چیست؟
برای پیشگیری از هرگونه مشکل و عارضه احتمالی پس از عمل می بایست آزمایش های کامل بدن برای تشخیص شرایط بیمار انجام شود.
همچنین متخصصان ملزم هستند که نوع بافت، گروه خونی و آنتی بادی را برای تست هماهنگی بین بافت ها و سلول های شخص دهنده و گیرنده کاملاً کنترل کنند.
نکته مهمی که در این عمل وجود دارد این است که دقت داشته باشید بیمار شما زمان عمل پیوند هیچ گونه عفونتی در بدن نداشته باشد، زیرا ایمنی شخص به خاطر داروهای سرکوب کننده پایین آمده و احتمال عفونت کردن در ناحیه پس از عمل را بالا می برد. این عارضه ممکن است حتی باعث پس زدگی بافت پیوندی پس از عمل شود.
مدت زمان منتظر ماندن شما برای گرفتن اهداکننده بستگی به میزان تطابق و سازگاری بین شما و اهداکننده، همچنین زمان انجام دیالیز و لیست انتظار پیوند و بقای آن بعد از عمل پیوند دارد. این روند پیدا کردن اهداکننده مناسب برای افراد ممکن است از چند ماه تا چند سال ادامه پیدا کند و همچنان در لیست انتظار باشند.
محدودیت سنی عمل پیوند کلیه
از مهم ترین مسائلی که باید پیوند کلیه بدانید شرایط سنی دریافت کننده کلیه است. این شرایط برای افراد سالخورده به شرح زیر است. اگر فردی هستید با 65 سال سن یا بیشتر باید چند نکته بسیار مهم را برای این عمل بدانید.
3 نکته کلیدی قبل از عمل پیوند:
- قطعاً در هر سن و شرایطی که باشید قبل از عمل پیوند برای شما آزمایش های مختلف تجویز می کنند تا متوجه شوند آیا شرایط شما برای پیوند کلیه مناسب است یا خیر. به تبع یکی از تست ها برای افراد سالخورده بررسی میزان قوای جسمانی آنها است. متخصصان این افراد را از توانایی آنها برای انجام کار روزمره، ریسک مبتلا شدن به زخم بستر و زمین خوردن آنها میسنجد. معمولاً افرادی که دچار ضعف قوا هستند ریسک ابتلا به عوارض بعد از پیوند برایشان بیشتر بوده و میتواند طول دوره بستری را افزایش دهد.
- برای دریافت نتیجه بهتر جهت عمل پیوند در افراد سالخورده، بهتر است اهداکننده کلیه زنده باشد.
- در این افراد به دلیل پایین آمدن سیستم ایمنی بدن احتمال پس زدن کلیه بعد از عمل پیوند کمتر خواهد بود. اگر چنین نبود نیز متخصصان آن مرکز از داروهای سرکوب کننده کلیه برای پایین آوردن سیستم ایمنی افراد استفاده می کنند.
خطرها و عوارض بعد از پیوند کلیه
درست است که با این عمل، بیماری پیشرفته کلیوی و نارسایی آن را می توان درمان کرد، اما باید بدانید که روشی قطعی نیست و این عمل نیز مانند بقیه عمل های جراحی ممکن است بعد از مدتی خطراتی را برای بیمار به وجود آورد.
از جمله این خطرات که سلامتی بیمار را به خطر می اندازد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خطرات مستقیم و همراه با جراحی
- رد عضو اهداکننده
- عوارض جانبی مصرف داروها
برای تصمیم گیری در مورد عمل پیوند کلیه لازم است شرایط خود و خطرات را به طور کامل بررسی کنید و ببینید آیا شرایط شما برای این عمل مناسب است یا نه.
این عمل عوارض قابل توجهی را در پی دارد، در ادامه بعضی این عوارض را برای شما نام بردیم:
- لخته شدن خون و خونریزی
- نشت یا انسداد شریانی که کلیه را به مثانه متصل می کند
- عفونت
- نارسایی یا رد کلیه اهدایی
- عفونت یا سرطانی که همراه با کلیه اهدایی منتقل می شود
- حمله های قلبی، سکته مغزی، در شرایط بدتر باعث مرگ خواهد شد
عوارض جانبی داروهای ضد درد پس از عمل پیوند
پس از پیوند کلیه، برای جلوگیری از دفع کلیه توسط بدن از داروهای ضد درد باید استفاده کنید. این داروها مانند بقیه داروها عوارضی را در پی دارد که شامل موارد زیر است:
- نازک شدن یا پوکی استخوان و آسیب هایی در استخوان (استئونکروز)
- دیابت
- رشد یا ریزش بیش از حد مو
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
مراقبت لازم برای کلیه بعد از پیوند
بهتر است بدانید 6 تا 8 هفته بعد از عمل جراحی بیمار اجازه ندارد جسم سنگینی را بلند کند، همچنین فعالیت بدنی سنگین نداشته باشد. همچنین از داشتن رابطه جنسی در این دوره خودداری کنید.
توصیه هایی برای کسانی که عمل پیوند کلیه داشتند
- از آنجایی که کلیه پیوندی را در حفره لگنی قرار می دهند، باید مراقب باشید تا ضربه ای به این ناحیه وارد نشود.
- پس زدگی کلیه نشانه هایی دارد مانند کاهش ادرار، ورم، تب، افزایش فشار خون و افزایش وزن. در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کنید.
- رعایت کردن بهداشت فردی و محیط را فراموش نکنید.
- غذای شما بهتر است کم نمک و دارای چربی کمی باشد، از خوردن غذاهای آماده و کنسروی خودداری کنید.
سخن آخر
بعد از آنکه عمل موفقیت آمیز پیوند را پشت سر گذاشتید، برای آنکه جلوی دفع کلیه اهدا شده در بدن را بگیریم لازم است پزشک شما بعد از عمل جراحی برایتان داروهایی مانند داروی ضد باکتری، ضد ویروس و ضد قارچ دارد که سیستم ایمنی بدنتان را سرکوب کند. پس موضوع مهمی که وجود دارد این است که حتماً بعد از عمل پیوند کلیه تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید. زیرا در صورت رعایت نکردن این موضوع حتی به مدت خیلی کوتاه، ممکن است بدن شما کلیه اهدایی را رد کند.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/kidney-transplant/about/pac-20384777