شاخه پزشکی شامل تخصص و فوق تخصص های مختلفی می شود که هر کدام از آنها به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری ها و مشکلات اعضای خاصی از بدن می پردازند. نفرولوژی شاخه ای از علم پزشکی است که بر مسائل مرتبط با کلیه تمرکز دارد. پزشکی که در زمینه نفرولوژی تخصص دارد نفرولوژیست نامیده می شود. نکات مهم نفرولوژی که در این مقاله بیان می شود اطلاعات جامعی در رابطه با این شاخه از پزشکی در اختیار شما خواننده عزیز قرار می دهد.
مطالب این مقاله شامل تعریف دقیق تر از نفرولوژی، تفاوت نفرولوژی و اورولوژی، بیماری های مرتبط با شاخه نفرولوژی، مهم ترین علامت هشدار دهنده برای مراجعه به نفرولوژیست و انواع تست های آزمایشگاهی نفرولوژی می شود. این اطلاعات پاسخگوی تمام سوالات ذهنی شما خواهد بود. از اینکه در این مقاله با ما همراه هستید خوشحالیم.
نکات مهم نفرولوژی؛ این رشته فوق تخصص طب داخلی است!
نفرولوژی یکی از گرایش های فوق تخصص طب داخلی است. در واقع متخصص داخلی با ادامه تحصیل در گرایش های مختلف این امکان را دارد که در مسائل مرتبط با اعضای خاصی از بدن تخصص بیشتری کسب کند یا به اصطلاح فوق تخصص شود.
مراحل تحصیلی متخصص نفرولوژیست به شرح زیر است:
- تحصیل در دوره پزشکی عمومی (حدود ۷ سال)؛
- تحصیل در دوره تخصصی پزشکی داخلی (حدود ۴ سال)؛
- تحصیل در دوره تحصیلی فوق تخصص نفرولوژی (حدود ۲ الی ۳ سال).
نفرولوژی با اورولوژی متفاوت است
از دیگر نکات مهم نفرولوژی تفاوت آن با اورولوژی است. برای بیماران تفاوت این دو شاخه به راحتی قابل تشخیص نیست. نفرولوژیست با روش هایی از قبیل تجویز دارو، تنظیم مایعات بدن، تنظیم الکترولیت های بدن و تنظیم فشار خون به درمان بیماری های کلیوی فرد می پردازد.
قابل ذکر است نفرولوژیست علاوه بر اینکه در پیشگیری، تشخیص و درمان اختلالات کلیوی متخصص است، بلکه در مورد چگونگی تاثیر بیماری های کلیوی بر عملکرد سایر قسمت های بدن نیز دانش کافی دارد. بیماران در صورت ابتلا به بیماری های زیر به نفرولوژیست مراجعه می کنند:
- بیماری های مزمن کلیه یا نارسایی حاد کلیوی؛
- ابتلا به فشار خون بالا؛
- نیاز به دیالیز؛
- عدم تعادل الکترولیت ها در بدن؛
- عفونت های مزمن دستگاه ادارای (البته گاهی در چنین شرایطی نیاز به مراجعه به یک متخصص اورولوژی است).
اورولوژی نیز شاخه ای از حوزه پزشکی است که به تشخیص و درمان بیماری های مرتبط با دستگاه ادراری و اندام های مرتبط با آن در زنان و مردان می پردازد. درمان بیماری های سیستم تناسلی مردان نیز به عهده پزشک فوق تخصص اورولوژی است. پزشک متخصص اورولوژی اورولوژیست نامیده می شود که از روش های جراحی و غیرجراحی برای درمان بیماران استفاده می کند. درمان بیماری های مرتبط با موارد زیر به عهده اورولوژیست است:
- مثانه؛
- حالب؛
- کلیه؛
- غدد آدرنال؛
- آلت تناسلی مردان؛
- بیضه ها؛
- پروستات؛
- غدد سمینال وزیکول؛
- اپی دیدیم؛
- مجاری وازدفران.
هنگام مراجعه به نفرولوژیست برای تست های آزمایشگاهی آماده باشید
زمانی که بیمار برای درمان به نفرولوژیست مراجعه می کند پزشک پس از شنیدن شرح حال بیمار از تست های آزمایشگاهی خاص برای تشخیص دقیق تر بیماری استفاده می کند. این تست های آزمایشگاهی از دیگر نکات مهم نفرولوژی است که بسیاری از بیماران علاقه مند به دانستن آنها هستند. این آزمایشات و روش های تشخیصی در ادامه فهرست شده است:
- آزمایش ادرار: آزمایش معمولی ادرار، میکروآلبومینوری، جمع آوری ۲۴ ساعته ادرار و آزمایش کشت ادرار از جمله آزمایش های مرتبط با ادرار هستند؛
- آزمایش خون: آزمایش کراتین و اوره، هموگلوبین، تست قد خون، آلبومین سرم، کلسترول، الکترولیت هایی از قبیل سدیم، پتاسیم، کلراید، کلسیم و فسفر از دیگر آزمایشاتی هستند که در بررسی بیماری های کلیوی بسیار مفید هستند؛
- روش های تصویربرداری: علاوه بر آزمایش های ذکر شده در بالا روش های تصویربرداری تشخیصی از قبیل سونوگرافی کلیه، عکس ساده شکمی، اوروگرافی داخل وریدی، VCUG، آنژیوگرافی عروق کلیوی و سی تی اسکن در تشخیص بیماری های کلیوی استفاده می شوند؛
- بیوپسی یا نمونه برداری: در بپوسی با استفاده از سوزن های باریک بخش هایی از بافت کلیه برداشته شده و در زیر میکروسکوپ مورد مطالعه قرار می گیرد.
تغییر ادرار مهم ترین علامت هشدار برای مراجعه به نفرولوژیست
از نکات مهم نفرولوژی توجه به علائم بیماری کلیوی و مراجعه سریع به نفرولوژیست است. تشخیص زود هنگام بیماری و مراجعه به موقع به پزشکی نه تنها شانس درمان قطعی بیماری را افزایش می دهد، بلکه شرایطی را فراهم می کند که درمان در زمان کوتاه تر و با صرف هزینه کمتر انجام شود. تغییر ادرار مهم ترین نشانه بیماری کلیوی است. تغییرات زیر در ادرار را جدی بگیرید:
- کاهش حجم ادرار؛
- کاهش در تعداد دفعات دفع ادرار؛
- قطع کامل ادرار؛
- مشاهده خون در ادرار (عفونت کلیه، سنگ کلیه یا عفونت دستگاه ادراری سبب ورود خون به ادرار
می شوند)؛ - وجود کریستال های اگزالات (رژیم غذایی حاوی مقادیر بالایی پروتئین، قند و سدیم و کمبود آب در بدن عوامل اصلی تشکیل اگزالات به شمار می روند).
بیماری هایی که برای درمان آنها نیاز به مراجعه به نفرولوژیست است
گاهی بیماران پس از ابتلا به بیماری خاص نمی دانند که بیماری آنها دقیقا مربوط به کدام یک از شاخه های پزشکی می شود و به کدام پزشک باید مراجعه کنند. معمولا توصیه می شود که بیماران در چنین مواقعی به پزشک عمومی مراجعه کنند. در صورتی که نیاز به مراجعه به متخصص یا فوق تخصص رشته خاصی باشد پزشک در این زمینه راهنمایی های لازم را ارائه می دهد. متخصص نفرولوژیست در درمان بیماری های زیر به بیمار کمک می کند:
- بیماری های کلیوی: در صورت مراجعه به موقع به نفرولوژیست با استفاده از روش های دارویی، تغییر سبک زندگی و رژیم های تغذیه ای از پیشروی بیماری های کلیوی و آسیب های جدی تر به کلیه ها پیشگیری می شود؛
- فشار خون بالا: پزشک نفرولوژیست دانش کافی برای درمان فشار خون بالا را دارد. بسیاری از بیماران از این موضوع اطلاع ندارند؛
- نارسایی های کلیوی: نارسایی کلیوی مربوط به مراحل آخر پیشرفت بیماری های کلیوی می شود. گاهی در این مرحله پزشک ناگزیر به تجویز درمان دیالیز است؛
- سندروم نفروتیک یا نفروز: در این بیماری پروتئین بسیار زیادی از بدن بیمار دفع می شود؛
- کلیه پلیکیستیک: در این بیماری کیست های پر از مایع در کلیه بیمار رشد می کند؛
- اختلالات کلیوی ناشی از سرطان های مختلف: سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ، سرطان دهانه رحم، سرطان مثانه و مولتیپل میلوما از انواع سرطان های مرتبط با بیماری های کلیوی هستند.
کلام پایانی
نفرولوژی شاخه ای از علم پزشکی است که به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های کلیوی کمک می کند. در این نوشتار به بیان نکات مهم نفرولوژی که در واقع مجموعه اطلاعاتی جامع در رابطه با این شاخه از پزشکی است پرداختیم. همان طور که بیان کردیم نفرولوژی فوق تخصص طب داخلی است. پزشک متخصص داخلی پس از ادامه تحصیل در شاخه نفرولوژی موفق به دریافت فوق تخصص نفرولوژی می شود.
تغییر در رنگ (قرمز یا صورتی شدن ادرار)، کاهش حجم یا قطع ادرار و مشاهده بلورهای اگزالات در آن مهم ترین نشانه بیماری های کلیوی هستند و بیمار در صورت مشاهده این تغییرات باید به نفرولوژیست مراجعه کند.
تفاوت نفرولوژی با اورولوژی، تست ها و روش های تشخیصی مورد استفاده در نفرولوژی و بیماری های قابل درمان در این شاخه از دیگر نکات مهمی بودند که در این نوشتار بررسی کردیم.
Source: www.news-medical.net, www.kidney.org, www.durhamnephrology.com, www.healthline.com