کلیه های سالم وظایف مهمی در بدن را عهده دار هستند. حذف مواد دفعی، دفع آب اضافی، کمک به ساخت گلبول های قرمز و کمک به کنترل فشار خون از این جمله وظایف هستند. به بیان دیگر کلیه ها بدن را متعادل نگه می دارند. نارسایی کلیه معادل آسیب دیدگی کلیه است و در این شرایط کلیه ها قادر به انجام تمام و کمال نقششان نیستند. علت نارسایی کلیه متفاوت است، اما داشتن نارسایی کلیه یعنی:
- 85-90% عملکرد کلیه از بین رفته است.
- کلیه های شما عملکرد کافی برای ادامه ی حیات بدن شما ندارند.
تا کنون درمان مشخصی برای این بیماری عرضه نشده است، اما این به معنای یک مرگ قطعی نیست. افراد با این بیماری میتوانند زندگی فعال و پر شوری داشته باشند، زیرا با مراقبت های مناسب عمر طولانی ای برای شما به ارمغان می آورد.
چه چیز های میتوانند علت نارسایی کلیه شوند؟
زمانی که کلیه های شما آسیب ببیند، قادر به انجام کامل وظایفشان نخواند بود. همچنین اگر این آسیب ادامه پیدا کند، منجر به بیماری کلیوی مزمن خواهد شد. نارسایی کلیه آخرین مرحله از بیماری کلیوی مزمن است و به همین دلیل این مریضی را End-stage renal disease یا به اختصار ESRD می نامند.
دو مورد از شایع ترین بیماری هایی که منجر به نارسایی کلیه می شوند، فشار خون و دیابت هستند. همچنین آسیب فیزیکی به کلیه و برخی اختلالات هم می توانند از علت نارسایی کلیه باشند.
از دیگر علل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری های خود ایمنی، از جمله: لوپوس و نفروپاتی ایگا ( Iga nephropathy)
- بیماری های ژنتیکی، مانند: بیماری کلیوی پلی کیستیک (polycystic kidney disease.
- سندروم نفروتیک ( nephrotic syndrome)
- مشکلات مجاری ادراری
در مواردی کلیه ها می توانند ناگهانی از کار بیفتند (مثلا در بازه ی زمانی دو روزه) که این نارسایی آسیب حاد کلیوی یا نارسایی حاد کلیه نامیده می شود. موارد زیر می تواند منجر به این عارضه شود:
- سکته قلبی
- استفاده از دارو های غیرمجاز
- نرسیدن خون کافی به کلیه ها
- مشکلات مجاری ادراری
خوشبختانه این نوع از نارسایی همیشه دائمی نیست و امکان دارد در صورتی که بیمار مشکل جسمی جدی دیگری نداشته باشد؛ کلیه ها به وضعیت عادی خود برگردند.
البته داشتن مشکلات سلامتی که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شوند به معنای ابتلای قطعی به این بیمار نیست. پیش گرفتن سبک زندگی سالم و مشورت با پزشک می تواند به عمر کلیه های شما بیفزاید.
علائم نارسایی کلیه چیست؟
موردی که در مورد این بیماری قابل توجه است، تدریجی بودن روند این بیماریست. دور از ذهن نیست که فرد مبتلا به این بیماری حتی از آن باخبر هم نباشد؛ چرا که علائم این بیماری ممکن است به صورت تدریجی ظاهر شوند. با این حال مواردی از این علائم در این مقاله عرضه شده است.
هنگام ابتلا به نارسایی کلیه فرد ممکن است یک یا بیشتر از علائم زیر را احساس کند:
- درد
- گرفتگی عضلات
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- ورم کردن پا و قوزک پا
- ادرار بیش از حد یا ادرار نکردن به اندازه کافی
- مشکل داشتن در حبس نفس
- مشکل در خوابیدن
در صورتی که کلیه ها به صورت ناگهانی از کار بیفتند، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- درد های شکمی
- کمر درد
- اسهال
- تب
- خون دماغ
- خارش
- استفراغ
بروز علائم بالا ممکن است نشات گرفته از مشکل جدی کلیه باشد. بنابراین در صورت مشاهده علائم بالا سریعا به پزشک مراجعه شود.
نارسایی کلیه چه درمان هایی دارد؟
در کل دو راه معالجه برای این مریضی پیشنهاد می شود؛ دیالیز و پیوند کلیه. عملکرد این دو به این صورت است که بخشی از وظایف کلیه را انجام می دهند و مواد دفعی را از این طریق از بدن خارج می کنند که می تواند قسمتی از علائم بیمار را بهبود بخشد.
- دیالیز می تواند به روش انجام شود؛ همودیالیز یا خونی و دیالیز صفاقی. در هر دو مورد مواد دفعی از بدن خارج می شود.
- پیوند کلیه عمل جراحی است که طی آن کلیه ی آسیب دیده با یک کلیه سالم جایگزین می شود.
عوارض این بیماری چیست ؟
کلیه ها عضو مهمی از بدن ما هستند که علاوه بر پاکسازی خون وظایف مهم دیگری را نیز به عهده دارند. کنترل مواد شیمیایی، کنترل فشار خون و ساخت گلبول های قرمز از دیگر وظایف این عضو است.
متاسفانه حتی درمانی مثل دیالیر هم نمی تواند کامل جایگزین عملکرد این عضو شود. پس مادامی که شما در حال معالجه هستید نیز ممکن است مشکلاتی را تجربه کنید. پس این به این معناست که شما باید قدم های بیشتری را به منظور حفظ سلامتی خود بردارید و همچنین باید به این موضوع توجه داشته باشید که ممکن است در خطر عوارض ناشی از این بیماری باشید. عوارضی همچون:
- کم خونی
- بیماری های مربوط به استخوان و افزایش فسفر
- بیماری های قلبی
- پتاسیم بالا
- انباشتگی مایعات
- سلامت روانی
چگونه مناسب ترین درمان را انتخاب کنید؟
برای این انتخاب مواردی حائز اهمیت هستند که توجه به آن ها میتواند در امر تصمیم گیری به شما کمک کند. برای این انتخاب شما باید سبک زندگی، سن، مشکلات جسمی و خانواده تان را در نظر بگیرید.
همچنین انتخاب شما باید با توجه به سابقه پزشکی و نظر دکتر و همچنین خواسته خودتان و خانواده تان باشد.
آیا درمان ها دارو و یا رژیم غذایی خاصی را نیز در بر دارند؟
برای اثر گذاری بیشتر و همچنین حدالامکان کاهش عوارض نارسایی کلیه دارو ها یا رژیم غذایی مناسب با شخص بیمار در نظر گرفته می شود. این رژیم ها حاوی مصرف دارو، کم کردن نمک محدود کردن برخی غذا های خاص، ورزش کردن، و غیره است. علاوه بر این ها دیگر مشکلات سلامتی بیمار هم در نظر گرفته می شود و دوره درمانی برای این بیماری ها هم برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.
نارسایی کلیه یا بن بست آخر؟
علیرغم این موضوع که هنوز درمان کاملی برای این بیماری ارائه نشده است، اما این به معنای آخر خط نیست! روش های معالجه ارائه شده با توجه به علت نارسایی کلیه تا حد زیادی زندگی روزمره و عادی را برای بیمار فراهم می کند. حتی زیر نظر پزشک فرد همچنان قادر به فعالیت و ورزش خواهد بود.
همچنین با توجه به پیشرفت روز افزون علم پزشکی دور از انتظار نخواهد بود که درمان کامل این بیماری عرضه شود و بیماران قادر به تجربه زندگی سالم و به دور از این بیماری باشند.
پس تا به آن روز با صبر و مثبت اندیشی بیماران و همچنین حمایت و همراهی خانواده و دوستان و به علاوه تلاش و دلسوزی پزشکان به انتظار آن روز می نشینیم و تا به آن روز شادی و امید را از خود سلب نمی کنیم.
Source: www.kidneyfund.org, www.kidney.org